Door Wietse Ratsma
Jean Chretien is de premier van Canada. Hij is dat al voor ongeveer tien jaar, het sluitstuk van een politieke carrière die meer dan 40 jaar geduurd heeft. Alhoewel hij lang bekend stond als een joviale man die zich vaak presenteerde als "de kleine man van Shawinigan", zijn populariteit is in de laatste jaren danig verminderd, inclusief in zijn eigen Liberale partij waarvan veel leden en politici hem maar liever zagen opstappen.
Eerder dit jaar meldde Chretien aan dat hij in februari 2004 zou aftreden en dat opende ogenblikkelijk de deur voor liefhebbers die ambitie hebben hem op te volgen, om een campagne te beginnen. Het bleek echter al gauw dat Paul Martin, jarenlang de minister van financiën in het Chretien kabinet tot ruim een jaar geleden toen hij ruzie kreeg met Chretien en bedankte (of werd ontslagen) als minister, al lange tijd aan het werk was om afgevaardigden naar het leiderschapcongres voor zich te werven. Andere kandidaten liepen hierin ver achter en, met uitzondering van één, hebben zij de strijd al opgegeven. De uitkomst van het kiesproces voor een nieuwe partijleider, die meteen ook premier zal worden staat daarmee al voor 99% vast en het congres dat op 15 November gehouden zal worden is meer een kroning dan een echt serieuze verkiezing.
Wat kunnen Canadezen verwachten als de 65 jarige Paul Martin het beleid van het land overneemt? Een blik op zijn loopbaan als zakenman en politicus geeft hieraan wel enig idee.
Als de zoon van een beroeps politicus (zijn vader was jarenlang minister in vorige Liberale kabinetten) had hij al de nodige connecties voor een succesvolle carrière. Een documentaire(1) die onlangs door de Canadian Broadcasting Corporation (CBC) op de televisie gepresenteerd werd geeft een aardig idee over wie Paul Martin is. Als minister moest hij zijn privée bezittingen(2) en investeringen verklaren en afstand doen van het recht om invloed op deze bezittingen uit te oefenen gedurende zijn ministerschap. Dit om confict tussen persoonlijke en publieke belangen te voorkomen. Zijn lijst is indrukwekkend. Martin is a multimillionair zakenman die zijn weg wel weet in de zakenwereld. Dit blijkt o.a. uit acties die hij ondernomen heeft als 100 procent eigenaar van de Canada Steamship Lines (CSL), een zeetransportmaatschappij met een vloot van een groot aantal schepen. Maar klaarblijkelijk zijn de Canadese wetten en reglementen die op dit bedrijf van toepassing zijn niet naar zijn smaak. Om de belastingen minimaal te maken en de arbeids, veiligheids en milieu standaarden van Canada te ontlopen registreerde hij een groot aantal schepen in Liberia. Later, als minister veranderde hij de regels betreffende buitenlandse registratie voor Canadese subsidiaire bedrijven en maakte hij dit onwettelijk. Met één uitzondering. Buitenlandse registratie mocht alleen nog maar in de Bahama's. En CSL verhuisde daarna onmiddelijk van Liberia naar de Bahama's. Met lage belastingen (in de Bahama's slechts 2,5%) en zeelui uit de derde wereld (hij ontsloeg Canadese zeelui) die op lage salarissen en zonder vakbond werken heeft Martin zijn rijkdom dus vergroot.(3)
Paul Martin was ook betrokken bij het sluiten van de kolenmijnen in Cape Breton, Nova Scotia, die onrendabel geacht werden. Kolen worden nog steeds gebruikt voor het opwekken van electriciteit. Na het sluiten van de mijnen werden kolen geïmporteerd en per schip getransporteerd naar Cape Breton door, wie anders dan CSL
Als minister van financiën heeft Martin het begrotingstekort onder controle gebracht. In het federale systeem van Canada, waar verantwoordelijkheid voor regeringsbeleid verdeeld is tussen de federale regering en de provincies, deed hij dit door de financiële bijdrage van de federale regering aan de provincies drastisch te verlagen. Daarmee liet hij de provincies zitten met het probleem van financiële tekorten voor huisvesting, gezondheidszorg, school opleiding enz. en sloeg hij zich op de borst omdat hij nu een financieel overschot had bereikt. De tekorten in sociale voorzieningen en de bijgaande groeiende armoede waren klaarblijkelijk minder belangrijk dan het begrotingstekort. Gedurende Paul Martin's termijn als minister van financiën zijn de inkomens van de meeste Canadezen constant achteruit gegaan. Aan de andere kant zijn mensen met hoge inkomens steeds rijker geworden. Belasting verlaging kwam grotendeels ten goede van de hoge inkomens terwijl zij die niet genoeg verdienen om belasting te betalen niets ontvingen. Mensen met sociale bijstand zagen ook, soms heel drastische, reducties in hun uitkeringen.
Martin is ook een grote voorstander van vrijehandelsverdragen zoals bijvoorbeeld NAFTA, het Noord Amerikaanse Free Trade Agreement, dat Canada steeds meer ondergeschikt maakt aan de Verenigde Staten en dat de onafhankelijkheid van Canada ondermijnt en bedreigt. Een verandering van koers naar een meer onafhankelijke politiek die Canada beschermt zal men van Martin niet kunnen verwachten. En de politieke verdeeldheid onder de verschillende partijen in Canada zal in de komende jaren nog wel een Liberale regering garanderen.
Canada zal dus de komende jaren in zee moeten gaan met een premier voor wie belasting ontduiken niet vreemd is, die arbeids standaarden aan z'n laars lapt, die geen probleem ziet in het ontwijken van milieu en veiligheids regels, die de deur open heeft gelaten voor buitenlandse registratie van subsidiaire Canadese bedrijven (Bahama's) die hetzelfde doel voor ogen hebben als hij, een man die financiële tekorten herkent maar sociale tekorten minder belangrijk vindt en die de verkoop van Canada aan Amerikaanse belangen niet tegengaat. Maar, zegt hij: "we staan er economisch goed voor". Inderdaad! Voor hem wel denk ik.
(1) http://www.cbc.ca/disclosure/archives/030401_csl/main.html
(2) http://www.saltspring.com/bobmcginn/paul_martin_disclosure.htm
(3) Per 25 Augustus, 2003 heeft Martin de controle over CSL
overgedragen aan zijn drie zonen. Hij verklaart daarbij geen verdere belangen te
hebben in dit bedrijf.
Click here to return to NSC index of other languages.